Je hoeft geen beperking te hebben om beperkt te zijn

hoe Eva Eikhout inspireert om het roer in eigen hand te nemen

Eva is programmamaker en presentatrice bij o.a. BNNVARA en daarnaast dagvoorzitter, moderator en motivational speaker. Op 9 maart 1996 wordt Eva als eerste van drie dochters kerngezond geboren met een afwijking aan haar ledenmaten. Ze heeft geen handen, geen ellebogen en geen knieën. Van gebrek aan levenslust is geen sprake. Met haar elektrische rolstoel scheurt ze overal naartoe, ze maakt makkelijk vrienden en in het regulier onderwijs kan ze goed meekomen. Totdat ze naar de middelbare school gaat en op haar 16e haar armen en benen graag terug wil... Maar zo werkt het leven helaas niet.

Ze zoekt hulp en komt daardoor in aanraking met een vorm van rouw genaamd ‘levend verlies’: ze heeft namelijk iets niet (volledige armen en benen) en die zal ze ook nooit krijgen. Door de jaren heen blijft dit een terugkerend thema. Ze komt erachter dat de wereld zich niet aanpast aan haar en daarom leert zij zichzelf dansen met de bureaucratische systemen en weet ze op creatieve manieren zelf de regie in handen (die ze niet heeft) te houden. Ook ontdekt ze dat iédereen op een bepaalde manier wel eens wordt beperkt. Je hoeft namelijk geen fysieke beperking te hebben om beperkt te zijn. Het is echter de kunst om er dan zelf voor te zorgen dat je het roer in handen houdt, want alleen dan bereik je je doelen.

Fotograaf: Roxy de Groot

Er zijn mensen die, ondanks tegenslag, een lichtend voorbeeld kunnen zijn voor anderen. Eva Eikhout is zo iemand. Met haar lijfspreuk "Je hoeft geen beperking te hebben om beperkt te zijn" weet ze je te raken, te inspireren en uit te dagen om kritisch naar je eigen leven te kijken. Want wat Eva bedoeld, gaat veel verder dan haar eigen fysieke beperking. Ze laat zien dat beperkingen vaak niet zitten in ons lichaam, maar in onze overtuigingen, onze angsten, onze omgeving – en dat we ondanks alles zelf de koers bepalen.

Wat Eva’s boodschap zo krachtig maakt, is dat het niet alleen gaat over omgaan met ziekte of een beperking. Het gaat over iets dat iedereen wel eens raakt: het gevoel vast te zitten, en na te denken: wie ben ik. Vast in verwachtingen. Vast in verdriet. Vast in verlies. En precies daar ligt de brug naar een ander soort verlies waar we zelden woorden voor vinden: levend verlies.

Levend verlies is

1. Wat er nu niet is

2. Wat er nooit is geweest.

3. Wat er nooit zal zijn.

Het is rouw zonder afscheid. Denk aan een chronische ziekte, een psychische aandoening, een kinderwens die onvervuld blijft, of een geliefde die lichamelijk nog leeft maar geestelijk niet meer bij jou.

Wie met levend verlies leeft, weet hoe moeilijk het kan zijn om het heft in eigen handen te houden. Het leven voelt soms alsof het je overkomt, alsof je geleefd wordt door de omstandigheden. Eva laat zien dat als je niet de regie hebt over je lichaam, je wél de regie hebt over je keuzes.

Regie nemen over je leven betekent niet dat je alles onder controle hebt. Het betekent dat je bewust kiest: voor hoe je omgaat met wat je overkomt. Over hoe je je leven wilt inrichten binnen de grenzen die er zijn. Het betekent dat je durft te dromen, ook als de uitkomst onzeker is.

Eva raakt met haar verhaal, en niet omdat ze een perfect voorbeeld is, maar omdat ze écht is. Ze deinst er niet voor terug om te laten zien hoe zwaar het soms is. Maar ze staat ook op, keer op keer, met humor, veerkracht en een compromisloze eerlijkheid. Haar leven is een ode aan eigen regie. Aan trouw blijven aan jezelf, hoe ingewikkeld het leven soms ook wordt.

In het rouwproces dat hoort bij levend verlies is dat misschien wel de belangrijkste les: dat rouw en regie hand in hand kunnen gaan. Dat je mag treuren om wat er niet is, én tegelijkertijd mag bouwen aan wat nog wél mogelijk is. Dat je verdriet niet ontkent, maar erkent – als onderdeel van wie je bent. En dat je van daaruit stap voor stap weer richting kiest.

Want alleen als jij aan het roer staat van jouw leven, kun je keuzes maken die kloppen met wie jij bent. Alleen dan kun je, ondanks alles, toewerken naar doelen die voor jóu betekenisvol zijn. En alleen dan kun je leven met verlies – zonder jezelf te verliezen.